spaść

spaść
1. Ciężar, kamień spadł komuś z serca, z piersi «ktoś pozbył się troski, zmartwienia, doznał uczucia ulgi»: W takim razie załatwione! Ja Beatkę sam zawiadomię. Pojęcia nie masz, stary, jak się cieszę, kamień mi spadł z serca. J. Andrzejewski, Miazga.
2. Coś spadło komuś (jak) z nieba «ktoś coś dostał, umożliwiono mu coś akurat w tym momencie, kiedy tego najbardziej potrzebował, a wcale się tego nie spodziewał»: Z domu dostaje mniejsze paczki i rzadziej. Narzeka na brak gotówki. Te papierosy spadły mu więc jak z nieba. P. Pytlakowski, Czekajac.
3. Krew, śmierć czyjaś spadnie na kogoś «ktoś stanie się winnym czyjejś śmierci»: (...) krew ich spadnie na tych, którzy wiedząc o gniazdach piekielnej machinacji milczą z tchórzostwa. B. Petrozolin-Skowrońska, Noc.
4. Ktoś spadł komuś (jak) z nieba «ktoś zjawił się nieoczekiwanie i w samą porę, kiedy był akurat potrzebny»: Mój wspólnik w pracy to też skarb. Bez niego nie poradziłabym sobie z nawałem zleceń. Naprawdę z nieba mi spadł (...). TSt 9/1996.
5. Ktoś spadł z księżyca, jakby spadł z księżyca «o kimś, kto się zupełnie nie orientuje w sytuacji, nie wie, nie rozumie, co się dzieje»: Czy pani z księżyca spadła? Starać się o zapomogę, mając pracę? Nam nie starcza dla tych, którzy nie pracują, a w rodzinie alkoholizm! Polityka 25/2000.
6. Spaść z obłoków (na ziemię) «zetknąć się boleśnie z niemiłą rzeczywistością»: Ale ciągła huśtawka nastrojów na dłuższą metę jest nie do wytrzymania. W końcu z trzaskiem spadasz z obłoków na ziemię, nie mogąc uwierzyć, jak mogłaś tak się zachowywać. Cosm 7/1998.
7. pot. Z byka spadłeś (spadł, spadliście itp.)? «zwrot wyrażający zaskoczenie czyjąś wypowiedzią lub czyimś zachowaniem i oceniający je jako niewłaściwe, nierozsądne; oszalałeś (oszalał, oszaleliście itp.), skąd ci (jemu, wam itp.) to przyszło do głowy?»: – Co wy tu, jasny gwint, kombinujecie? – spytała bez lwowskiego akcentu i bez zahamowań dziewczyny z dobrego domu. – Jakiś pojedynek? Z byka żeście spadli? B. Madej, Półtraktat.
Bielmo spadło komuś z oczu, łuska, zasłona spadła komuś z oczu zob. oko 4.
Coś spadło do zera zob. zero 1.
Coś spadło jak grom, jak piorun (z jasnego nieba) zob. grom 2.
Coś spadło komuś na głowę, na kark, na łeb zob. zwalić się 1.
Dać komuś, co z nosa spadnie zob. nos 4.
Gromy, wyzwiska itp. spadły komuś na głowę, na czyjąś głowę zob. głowa 21.
Korona komuś z głowy nie spadnie zob. korona 2.
Ktoś spadł komuś na głowę, na kark, na łeb zob. zwalić się 2.
Maska z kogoś spadła zob. maska.
Nic z nieba nie spada zob. niebo 5.
Okruchy, ochłapy spadłe z pańskiego stołu zob. stół 3.
Spadać w dół zob. iść 10.
Spaść do roli kogoś, do jakiejś roli zob. rola 5.
Spaść do rynsztoka, na (samo) dno zob. dno 5.
Spaść (jak kot) na cztery łapy zob. łapa 4.
Spaść na łeb, na szyję, z pieca na łeb zob. łeb 7.
Spaść ze stołka, z wysokiego stołka zob. stołek 3.
Spaść z piedestału zob. piedestał 2.
Włos komuś z głowy nie spadnie zob. włos 5.

Słownik frazeologiczny . 2013.

Игры ⚽ Поможем написать курсовую

Look at other dictionaries:

  • spaść — I {{/stl 13}}{{stl 23}}ZOB. {{/stl 23}}{{stl 33}}spadać I{{/stl 33}}{{stl 23}}ZOB. {{/stl 23}}{{stl 33}}kamień spadł{{/stl 33}}{{stl 8}}{komuś} {{/stl 8}}{{stl 7}}z serca; korona {{/stl 7}}{{stl 8}}{komuś} {{/stl 8}}{{stl 7}}z głowy nie spadnie;… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • spaść — I dk XI, spadnę, spadniesz, spadnij, spadł, spadłszy spadać ndk I, spaśćam, spaśćasz, spaśćają, spaśćaj, spaśćał 1. «opuścić się szybko z góry na dół; odrywając się od czegoś, tracąc równowagę, zlecieć z góry na dół; opaść w dół» Spadł deszcz,… …   Słownik języka polskiego

  • spaść się — {{/stl 13}}{{stl 17}}ZOB. {{/stl 17}}{{stl 7}}paść się II {{/stl 7}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • spaść z byka — {{/stl 13}}{{stl 7}} wykazać zupełny brak orientacji w czymś, powiedzieć coś bardzo głupiego, zachować się w sposób zaskakujący, dziwaczny : {{/stl 7}}{{stl 10}}Czyś ty z byka spadł, żeby iść z flaszką do księdza? (Z) Z byka spadłeś?! Chcesz… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • spaść z księżyca — {{/stl 13}}{{stl 7}} zupełnie nie orientować się w sytuacji, nie zdawać sobie z niczego sprawy, okazywać wielkie roztargnienie : {{/stl 7}}{{stl 10}}Zachowuje się, jakby spadł z księżyca. Patrzy, jakby spadła z księżyca. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • spaść z obłoków — {{/stl 13}}{{stl 7}} ujrzeć w prawdziwym świetle swoją sytuację, zdać sobie sprawę z rzeczywistości; przestać marzyć, bujać w obłokach : {{/stl 7}}{{stl 10}}Spadła z obłoków po oblanym egzaminie do szkoły aktorskiej. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • spaść z piedestału — {{/stl 13}}{{stl 7}} stracić swoje dotychczasowe duże znaczenie, poważanie u innych : {{/stl 7}}{{stl 10}}Spadł z piedestału, kiedy zmienił się układ sił w parlamencie. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • tracić – stracić [spadać – spaść] na wadze — {{/stl 13}}{{stl 7}} zmniejszać swój ciężar ciała, wagę; chudnąć : {{/stl 7}}{{stl 10}}Stracić na wadze po chorobie. Ktoś traci dzięki swojej diecie blisko kilogram na tydzień. Niepokojąco spaść na wadze. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • spadać – spaść [i syn.] (jak kot) na cztery łapy — {{/stl 13}}{{stl 7}} ryzykując lub popełniając przestępstwo, nie ponosić szkody, kary, wychodzić cało z niebezpieczeństwa : {{/stl 7}}{{stl 10}}Ktoś w życiu zawsze spada, ląduje na cztery łapy. Jak zwykle spadł na cztery łapy i wywinął się od… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • spadać – spaść [i syn.] na samo dno — {{/stl 13}}{{stl 7}} dojść do stanu skrajnej nędzy, upadku, ruiny finansowej lub moralnej : {{/stl 7}}{{stl 10}}Po śmierci żony stoczył się na samo dno. Firma upadła na samo dno. Stracił chęć do życia i spadł na samo dno. {{/stl 10}} …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”